کالای خطرناک یکی از مسائل مهمی است که اهمیت بسیار زیادی در حمل و نقل بین المللی دارد! با توجه به خطر حمل و نقل این نوع کالا، برای کالای خطرناک در حمل و نقل شرایط ویژهای درنظر گرفته میشود و با انواع دیگر کالاها در حمل و نقل متفاوت است. در واقع ویژگی بسیار خاص این نوع کالا باعث شده تا شرایط حمل و نقل آن کاملاً متفاوت باشد. چرا که ممکن است هنگام حمل و نقل بین کشورهای مختلف دنیا خطراتی ایجاد کند. در ادامه میخواهیم به بررسی اهمیت این نوع کالا و همچنین روشهای حمل و نقل آن به کشورهای مختلف بپردازیم.
کالای خطرناک چیست؟
مفهوم کالای خطرناک بسیار ساده است! همانطور که نامش پیداست به کالایی گفته میشود که خطر بیشتری نسبت به کالاهای دیگر دارد. این کالاها دارای کد بینالمللی UNDG یا UN هستند. هر کدی که به کالا اختصاص داده میشود، نشاندهنده نوع کالا، نحوه بستهبندی و در نهایت نحوه اجرای اقدامات ایمنی است. از مهمترین کالای خطرناک میتوان به مواد شیمیایی سمی، مواد رادیو اکتیو، مواد منفجره، مواد زائد، مواد آتشنشانی، گازهای فشرده، مواد نفتی قابل اشتعال و مواد بیولوژیکی اشاره کرد.
کالای خطرناک در کشتیرانی هم نقش بسیار مهمی دارد! چرا که برای حمل آن از این روش حمل و نقل استفاده میشود. همچنین بستهبندی مختلفی هم برای حمل کالای خطرناک درنظر گرفته میشود. مثلاً برای حمل برخی از انواع آن از کانتینر یخچالی استفاده میشود که نقش بسیار مهمی در نگهداری و ایمنی آن دارد.
انواع کالای خطرناک کدام هستند؟
اگر این سوال برایتان پیش آمده که کالای خطرناک به چند دسته و نوع تقسیمبندی میشوند، در این بخش به بررسی کامل این موضوع میپردازیم. به صورت کلی همه کالاهای خطرناک دارای کد UN هستند و به 9 کلاس مختلف تقسیمبندی میشود:
کلاس 1) مواد منفجره
این مواد از طریق واکنش شیمیایی با تولید گاز، دما، فشار و سرعت بالا به محیط آسیب وارد میکند.
کلاس 2) گازها
انواع گازهای قابل اشتعال، غیرقابل اشتعال، غیرسمی، سمی و خورنده
کلاس 3) مایعات قابل اشتعال
انواع مایعات قابل اشتعال آتشزا مثل بنزین و قابل احتراق مثل گازوئیل
کلاس 4) جامدات اشتعالزا
انواع جامدات نظیر کبریت، گوگرد، نیرونفتالین که باعث آتشسوزی میشود.
کلاس 5) اکسید کنندهها و پراکسیدهای آلی
اکسید کنندهها موادی هستند که به راحتی از خود اکسیژن آزاد کرده و باعث آتش گرفتن سایر مواد میشود. پراکسیدهای آلی نیز جامدات و مایعاتی هستند که با شعله خارجی مشتعل به راحتی میسوزد.
کلاس 6) مواد سمی و عفونی
گازهایی که از نظر شیمیایی یا فیزیولوژیک خنثی هستند؛ حتی اگر غیرسمی باشند، مقدار زیاد آنها باعث خفگی میشود. آتشزا بودن، سوزاننده و مسمومکننده از ویژگیهای مهم این مواد هستند.
کلاس 7) مواد رادیو اکتیو
موادی هستند که از خود اشعههای آلفا، بتا و گاما آزاد میکند و خطرناک هستند.
کلاس 8) مواد خورندهها
این مواد در اثر نشت و تماس با سایر مواد باعث صدمه به سایر کالاها و حتی وسایل حمل و نقل میشود.
کلاس 9) سایر کالاهای خطرناک
مواد دیگری که در بحث حمل و نقل بین المللی خطرناک هستند؛ نظیر یخ خشک، باتری و دانههای پلیمری.
انواع بستهبندی کالای خطرناک
بستهبندی کالای خطرناک برای حمل و نقل پروژه ای و بین المللی اهمیت زیادی دارد. کالهای خطرناک در سه گروه زیر بستهبندی میشوند:
- گروه بسته بندی یک (I)
- گروه بسته بندی دو (II)
- گروه بسته بندی سه (III)
هر کدام از این دستهبندیها ویژگیهای خاص خود را دارند و در شرایط مختلفی نظیر کانتینر یخچالی حمل میشود.
روشهای حمل و نقل کالای خطرناک
برای حمل و نقل پروژه ای کالای خطرناک از روشهای مختلفی استفاده میشود. روشهای هوایی و دریایی از مهمترین روشهای آن هستند. کالای خطرناک در کشتیرانی نکات مهم خاص خود را دارد که باید حتماً رعایت شود.